این مقاله ترجمه‌ای از مقاله‌ای از ژورنال معتبر Nature می باشد:
عنوان:
لینک مستقیم دسترسی به مقاله:
ترجمه مقاله (توسط واحد تولید محتوا با کمک دپارتمان هوش مصنوعی شرکت حامی صنعت):
ابررایانه اروپا به آستانه «اگزاسکیل» رسید: شاهدی بر پیشرفت در عصر هوش مصنوعی
در حالی که شرکت‌های فناوری ایالات متحده و چین در رقابت برای پیشتازی نوآوری در هوش مصنوعی (AI) هستند، یک ابررایانه اروپایی به نام JUPITER در تاریخ ۵ سپتامبر آستانه اگزاسکیل را درنوردید که نقطه عطفی در توان رایانشی است. این دستگاه می‌تواند تحقیقات اروپا را تقویت کند.
JUPITER چهارمین ابررایانه سریع جهان است. با عبور از مرز یک کوینتیلیون (۱۰۱۸) عملیات در ثانیه، به باشگاه انحصاری ابررایانه‌های اگزاسکیل پیوسته است. به گفته اتحادیه اروپا، این سیستم همچنین ۱۰۰ درصد با انرژی تجدیدپذیر تغذیه می‌شود و در زمینه بهره‌وری انرژی در میان ابررایانه‌ها پیشرو است.
سرعت محاسباتی JUPITER هدف اصلی آن – گسترش قابلیت‌های تحقیق در حوزه‌هایی چون هوش مصنوعی، مدل‌سازی آب‌و‌هوا، اخترفیزیک و تحقیقات زیست‌پزشکی – را محقق می‌سازد. این سیستم به پژوهشگران اروپایی امکان دسترسی به یک ابررایانه سطح بالا در منطقه خودشان را می‌دهد، به جای آنکه مجبور باشند به دستگاه‌های موجود در ایالات متحده و نقاط دیگر متکی باشند.
کِرک کامرون، دانشمند رایانه در مؤسسه پلی‌تکنیک ویرجینیا و دانشگاه ایالتی (ویرجینیا تک) در بلکسبرگ، می‌گوید این نقطه‌عطف «کاملاً» برای اروپا اهمیت بزرگی دارد، به‌ویژه در حوزه هوش مصنوعی و مدل‌های زبانی بزرگ (LLMs). او می‌گوید: «رقابتی در جهان جریان دارد مبنی بر اینکه چه کسانی نوآوران هوش مصنوعی خواهند بود، مدتی طول کشید تا [اروپا] وارد این عرصه شود. بنابراین دیدن این پیشرفت واقعاً خوشایند است».
JUPITER چیست؟
JUPITER که مخفف Joint Undertaking Pioneer for Innovative and Transformative Exascale Research (پیشگام تلاش مشترک برای تحقیقات اگزاسکیل نوآورانه و تحول‌آفرین) است، با هدف صریح ایجاد جای پایی برای اروپا در رقابت جهانی ابررایانه‌ها، توسعه یافته است. این سیستم که توسط کمیسیون اروپا و آلمان (عضو اتحادیه اروپا) تأمین مالی شده، در مرکز تحقیقات علمی ‹یولیش› (Jülich) در آلمان مستقر است.
توماس لیپرت، رهبر پروژه JUPITER در یولیش، می‌گوید JUPITER در ژوئیه راه‌اندازی و نخستین محاسبات خود را انجام داد. این ابررایانه که بر روی حدود ۲۴٬۰۰۰ چیپ ‹انویدیا› (NVIDIA) اجرا می‌شود، در اوج عملکرد خود قادر به انجام بیش از ۱,۰۰۰ پتافلاپ – معادل یک اگزافلاپ یا یک میلیون میلیارد (۱۰۱۸) عملیات در ثانیه – است. برای مقایسه، یک لپ‌تاپ معمولی با سرعت یک ترافلاپ یا یک تریلیون (۱۰۱۲) محاسبه در ثانیه عمل می‌کند.
رسمیتاً، JUPITER پس از ابررایانه‌های ‹ال‌کاپیتان› (El Capitan) (۱/۷ اگزافلاپ)، ‹فرانتیِر› (Frontier) (۱/۳۵ اگزافلاپ) و ‹آرورا› (Aurora) (۱ اگزافلاپ) ایالات متحده، با عملکرد معیاری حدود ۸۰۰ پتافلاپ، چهارمین ابررایانه سریع جهان است.
لیپرت تأکید می‌کند که داشتن ابررایانه‌ای مانند JUPITER به اروپا امکان پرورش استعدادهای لازم برای ساخت و اداره چنین ماشین‌هایی در آینده را خواهد داد: «اقتصاد و رفاه ما به این فناوری‌ها وابسته است».
اتحادیه اروپا اعلام کرده JUPITER «کاملاً با انرژی تجدیدپذیر کار می‌کند» تا تأثیرات محیطی آن محدود شود. لیپرت توضیح می‌هد این امر با پرداخت هزینه برای استفاده انحصاری از انرژی تجدیدپذیر شبکه ملی آلمان محقق شده است.
هنگام کار در بار کامل، JUPITER 17 مگاوات انرژی مصرف خواهد کرد که معادل تأمین انرژی حدود ۱۱٬۰۰۰ خانه است. کامرون می‌گوید چنین ابررایانه‌هایی می‌توانند به‌شدت ‹گرسنه برق› (power-hungry) باشند و مشکلاتی ایجاد کنند: «شما دارید برای تأمین انرژی با شهرها رقابت می‌کنید. این دستگاه‌ها شروع به تأثیرگذاری بر زیرساخت‌های جوامع پیرامون خود می‌کنند.»
JUPITER چگونه به تحقیقات اروپایی کمک خواهد کرد؟
پژوهشگران امکان درخواست استفاده از این ابررایانه را (تا دو بار در سال) خواهند داشت و پیشاپیش تعدادی از آنها انتخاب شده‌اند. این تحقیقات شامل مطالعاتی در زمینه کاربردهای هوش مصنوعی (مانند مدل‌های پایه (foundation models) و تولید ویدیو)، مدل‌های آب‌و‌هوایی، فیزیک ذرات، کاربردهای انرژی و تحقیقات زیست‌پزشکی برای توسعه دارو و کنترل بیماری‌ها می‌شود.